Bota (greq. κόσμος - Kosmos, lat. mundus) ?sht? nj? em?rtim q? lidhet me historin? dhe rrok n? p?rkufizimin e gjer? gjith?ka q? njohim. Bota p?rmendet kryesisht p?r planetin Tok?. N? kund?rshtim me em?rtimin e sakt? p?rkufizues t? Tok?s (greq. Γη - G? ose Γαία - Gea), q? p?rmbledh bot?n dhe t?r?sin? e asaj q? ?sht? e kapshme nga shqisat. Fjala bot? p?rdoret n? gjuh?n nd?rkomb?tare si nj? nd?rthurje e ??shtjeve thelb?sore t? shoq?ris? bot?rore apo bashk?sis? bot?rore.

Bota ku jeton njeriu, pra toka merret t? jet rrreth 4.55 miliard vite e vjet?r. Njeriu si krijes? ose si element evolutiv (dy m?nyrat si vet njer?zit e shohin njeriun) ka qasje t? ndryshme mbi historin? e hershme t? bot?s, p?r vet? fillimin e ekzistimit t? saj?.

Qasja e krijimit ?sht? qasja m? e p?rhapur nd?r njer?zit, kjo qasje vie si rrjedhim i asaj? se njer?zit besojn? n? krijuesin e saj? dhe t? t? gjith njer?zve Zotin. Kjo qasje n? thelb nuk ka diskutime por merret si komplete duke pranuar se Zoti ka krijuar bot?n sipas vullnetit t? tij?.
Qasja evolutive bazohet mbi pro?esin e ndryshimit dhe p?rshtatjes k?shtu q? p?rfaq?suesit e k?saj qasje sqaroj paraqitjen e bot?s p?rmes nj? pro?esi t? emruar "Big Beng" pas t? cilit eksplodim n? univers vie deri tek krijimi i botes, pasurive t? saja t? brendshme dhe t? jashtme dhe m? pas tek krijimi i gjallesave dhe bim?ve.
M? pas pas krijimit t? bot?s zhvillimi i c?shtjeve n? t? dhe zhvillimi i njeriut paramendohet t? ket kaluar n? k?to koh?ra:

Paleoliti
Neoliti
Epoka e bronzit
Epoka e hekurit
Antika

Gjeografia
Toka n? p?rgjith?si ka nj? hap?sir? gjeografike prej 510.072 milion sq km nga t? cilat nj? hap?sir? prej 148.94 milion sq km e ka tok? (dhe, r?r?) nd?rsa 361.132 milion sq km uj? me nj? vi bregdetare 356,000 km, pra 70.8% e bot?s ?sht? uj? kurse 29.2% ?sht? tok?.

Reliefi i tok?s nuk ?sht? i rrafsht? por varion strukturalisht nga hap?sirat tok?sore dhe ujore k?shtu q? kemi pik?n m? t? lart? t? tok?s q? ?sht? Mont Everes m? 8.850 m lart?si mbidetare dhe pik?n m? t? ult? q? ?sht? Deti i Vdekut me -411m nga lart?sia mbidetare, kurse thell?sia m? e madhe oqeanike ?sht? Mariana Trench me thell?si -10.924 nga lart?sia mbidetare q? gjendet n? Oqeanin Pacifik.

Nga e gjith? hap?sira tok?sore tok? e shfryt?zuar p?r prodhim ?sht? rreth 10.73% nga e gjith? hap?isira tok?sore e Tok?s (duke mos p?rfshir? hap?sir?n ujore n? llogaritje

Klima
Toka ?sht? e p?rshkruar nga dy hap?sira t? m?dha polare q? p?rshkuhen nga dy zona klimatike nga shiriti i gj?r? ekuadtorial i klim?s tropikale gjer tek klima subtropikale.

Ekonomia
N? vitin 2005 kishte ngritje globale t? autputit prej 4.4%, udh?hequr nga Kina q? kishte ngritje t? vet prej 9.3%, India 7.6%, dhe Rusia 5.9%. Rezultatet e rritjes n? shtetet e zhvilluara udh?hiqeshin nga SHBA-t? m? 3.5% dhe e fundit ishte Italia pa rritje.

Statistika:
BPB/BVP: 60.71 trilion $(sipas v.2005).
BPB?shkalla e rritjes reale: 4.7% (sipas v.2005).
BPB/BPV p?r kok? banori : $9,500 (sipas v.2005).
BPB zhvillimet:
argikultura 4%,
industria 32%,
sh?rbimet 64% (sipas v.2004).
Shkalla e inflacionitt:
Vendet e zhvilluara nga 1% deri 4%
Vendet n? zhvillim nga 5% deri 20% (nga v.2005).
Shkalla e papunsis?:
Vendet e zhvilluara 4%?12%
Vendet n? zhvillim rreth 30%
Eksporti: 10.33 trilion $ (sipas v. 2004).
Importi: $10.29 trillion (sipas v.2004).
Borxhi i jasht?m: $38.54 trillion (sipas v.2004)
Kostoja ushtarake: 2% nga gjithsej BPB (sipas v.2005).

Politika
E gjith bota ?sht? e p?rb?r? nga 194 shtete sovrane, 61 vende t? varura dhe 6 teritore t? pushtuara.

E t?r? politika dot?rore ?sht? e organizuar n? tre blloqe: blloku politik i Shteteve t? Bashkuara t? Amerik?s, blloku politik i Bashkimi Evropian dhe blloku politik i Lindjes.

Demografia
Sipas t? dh?nave n? korrik t? vitit 2006 bota ka 6,525,170,264 banor? dhe p?rfshihet nga nj? rritje globale prej 1.14% ku shkalla e lindjes ?sht? 20.05 lindje/1,000 banor? dhe 8.67 vdekje/1,000 banor?. Nga e gjith kjo popullsi raporti ?sht? 1.06 meshkuj/femra.

Vdekja e foshnjeve t? posa lindura ka nj? raport 48.87 vdekje/1,000 lindje t? gjalla.

Jet? gjat?sia e njer?zve marr? n? p?rgjith?si ?sht? rreth 64.77 vite kurse ndar? n? gjini meshkujt jetojn? rreth 63.16 vite kurse femrat 66.47 vite.

Shkalla e p?rgjith?shme e pjellshm?ris? ?sht? 2.59 f?mij? nga 1 grua.

Njer?zit n? bot? jan? t? aft? p?r shkrim lexim rreth 82% (marr? mosha mbi 15 vje?are si element p?r k?t? llogaritje statistikore) nga t? cil?t 87% meshkuj dhe 77% femra. Rreth 2/3 nga i gjith numri prej 785 milion?ve analfabet? gjenden vet?m n? 8 vende si: India, Kina, Bangladeshi, Pakistani, Nigeria, Etiopia, Indonezia dhe Egjipti. Nga i gjith numri i analfabet?ve t? bot?s 2/3 jan? t? gjinis? fem?rore (sipas v.2005).