Gjeografia e Shqip?ris?
Pozita gjeografike

Shqip?ria ndodhet n? Europ?n Juglindore, n? pjes?n per?ndimore t? gadishullit Ballkanik e shtrihet midis koordinatave gjeografike 39 grad? e 38' dhe 42 grad? e 39' te gj?r?sis? veriore dhe 19 grad? e 16' te gj?r?sis? lindore, ne larg?si pothuajse t? barabart? nga Ekuadori dhe Poli i Veriut.

Sip?rfaqja e p?rgjithshme ?sht? 28.748 kilometra katrore. Kryeqyteti i saj ?sht? Tirana.

Gjat?sia e p?rgjithshme e vij?s kufitare ?sht? 1094 km, nga te cilat 657 km - kufi tok?sor, 316 km - kufi detar, 48 km - kufi lumor dhe 73 km - kufi liqenor.
N? veri e verilindje ka 529 km vij? kufitare me Malin e Zi, Kosov?n dhe ish republik?n jugosllave t? Maqedonis?, nd?rsa n? jug e juglindje me Greqine nj? vij? kufitare prej 271 km. N? per?ndim Shqip?ria laget nga deti Adriatik e n? jug-per?ndim nga deti Jon.

Shqip?ria ka nj? pozit? t? favorshme gjeografike, pasi gjendet n? kryq?zimin e rrugeve m? t? shkurt?ra q? kalojn? nga Mesdheu per?ndimor p?r n? Ballkan e Azin? e Vog?l dhe kontrollon kalimin p?rmes kanalit detar t? Otrantos. Luginat e saj m? t? gj?ra jan? ato t? lumenjve Drin, Shkumbin dhe Vjos?, q? leht?sojne, nj?koh?sisht, lidhjen e brendshme t? Ballkanit me detin Adriatik dhe t? Azis? s? Vog?l me viset e Mesdheut. Bregdeti i Adriatikut shtrihet nga gryka e Bun?s deri n? Kepin e Gjuh?zes. N? gjirin e Vlor?s e n? drejtim t? jugut, bregdeti ?sht? i lart?, shk?mbor, ku dominon mali i Karaburunit. Gjiret kryesore t? Shqip?rise jan?: gjiri i Drinit, i Lal?zit, i Durr?sit, i Karavastas? dhe i Vlor?s, n? hyrje t? s? cil?s gjendet ishulli i Sazanit.

Relievi

Relievi i Shqip?rise ?sht? kryesisht malor. Vargmalet e para alpine u formuan nga mbarimi i jurasikut, nd?rsa gjat? er?s kenozoike u shpejtua procesi malformues n? t?r?sine e Albanideve, q? aktualisht p?rb?jne tok?n e n?ntoken e Shqip?rise. Lart?sia mesatare e relievit ?sht? 708 metra, ose 2 her? m? e lart? se mesatarja e Europ?s. Lart?sit? m? t? m?dha gjenden n? Alpet shqiptare dhe n? malet e Lindjes (Korabi 2751 metra mbi nivelin e detit, p?rben edhe maj?n m? t? lart? t? Shqip?ris?).

Fushat zene kryesisht pjes?n per?ndimore, pergjat? bregdetit Adriatik, por ka edhe n? pjes? t? tjera t? vendit. Fushat m? t? larta jan? ato t? pellgut t? Kor?es, mbi 800 metra mbi nivelin e detit. Fushat gjenden kryesisht p?rgjate lumenjve kryesore si: Vjos?, Devoll, Osum, Shkumbin, Erzen, Mat e Drin, ku gjenden, gjithashtu, edhe tokat bujq?sore e qendra t? m?dha banimi, si dhe p?rshkohen nga rrug? te r?nd?sishme komunikimi.

Territori i Shqip?ris? ndahet n? 4 krahina t? m?dha natyrore (fiziko-gjeografike):

Alpet shqiptare
Krahina malore qendrore
Krahina malore jugore
Ultesira bregdetare
Lagunat kryesore jane:
Laguna e Lunres (Vilunit), e Patokut, e Bishtrakes, e Karavastase, e Nartes dhe e Pashalimanit. Plazhet kryesore jane: Plazhi i Velipojes, i Tales, i Durresit, i Divjakes, i Semanit dhe i Vlores. Kepat kryesore jane: Kepi i Rodonit, i Bishtit te Palles dhe i Gjuhezes

Klima

Shqip?ria b?n pjes? n? brezin subtropikal dhe p?rfshihet n? zon?n klimaterike mesdhetare, me dim?r relativisht t? shkurt?r e te but? dhe me vere t? nxeht? e shum? t? that?. Klima e Shqip?rise ka ndryshime t? m?dha nga nj? krahin? n? tjetr?n dhe kontraste t? m?dha n? temperature, reshje, ndricimin diellor, lag?shtiren e ajrit, etj.

Ndricimi diellor l?viz nga 2731 or? n? vit n? Xar? t? Sarand?s, n? 2722 or? n? vit n? Vlor?, 2560 or? n? vit n? Tiran?, 2246 or? n? Peshkopi dhe 2046 or? n? vit n? Kuk?s.

Bien mesatarisht 1430 mm reshje n? vit dhe vijn? duke u pak?suar nga per?ndimi n? lindje.

Portet

Q? n? koh?t e lashta n? bregdetin shqiptar kan? funksionuar skela si n? Durres (Dyrrah), Ulqin, Tivar, Vlor? (Aulone), Apoloni, Sarand? (Onhezmi), etj. Gjat? shekujve VII-XII Durr?si ishte skela kryesore n? per?ndim t? Perandoris? Bizantine. Gjat? periudhes s? principatave arbre u ngriten skela t? vogla kryesisht n? grykat e lumenjeve n? Shirgj (Bun?), Sh?ngjin, Shufada (Mat), Rodon, Bashtov? (Shkumbin), Pirg (Seman), Spinaric?, zhvillimi i t? cil?ve u frenua gjat? periudh?s s? pushtimit osman.

Gjat? viteve 1928-1934 u nd?rtua porti detar i Durr?sit dhe pontile druri ne Sarand?, Vlor? e Sh?ngjin, q? u shkaterruan gjat? Luftes se Dyte Boterore. Nga viti 1945 deri ne vitin 1952, u rindertua porti i Durr?sit dhe disa kalata betoni ne Vlor?, Sarand? e Sh?ngjin. Gjat? bregdetit Jon jan? nd?rtuar kalata e pontile n? gjirin e Spiles? n? Himar? dhe n? Sasaj (Lukov?) q? sh?rbenin kryesisht p?r transport agrumesh. Porti kryesor i vendit ?sht? ai i Durr?sit, ku funksionon edhe kantieri i riparimit t? anijeve.